Cliëntgerichte psychotherapie bij Psycholoog Utrecht Oost
Wat is cliëntgerichte psychotherapie bij Psycholoog Utrecht Oost?
Cliëntgerichte therapie is een therapievorm waarbij de houding van de therapeut en de werkrelatie van therapeut en cliënt centraal staan. De volgende drie begrippen kenmerken de houding van de therapeut: 1. Unconditional positive reward/acceptance (positieve bejegening/acceptatie) 2. Empathy/empathetic understanding (empathie/empathisch begrijpen) en 3. Congruence/genuineness (congruentie/echtheid). De therapeut bekritiseert niet, maar luistert aandachtig naar de cliënt, en probeert te verhelderen wat er gezegd wordt. Door de cliënt volledig te accepteren zoals die is, helpt de therapeut de cliënt zichzelf niet te veroordelen. De cliënt reflecteert samen met de therapeut over gedachten en gevoelens, maar de therapeut biedt geen directe adviezen of oplossingen. Sterker nog, de cliënt bepaalt zelf in welke richting het proces van de therapie zich ontwikkelt. Cliëntgerichte therapie wordt daarom ook wel non-directieve therapie genoemd. De therapeut heeft een ondersteunende rol.
Cliëntgerichte therapie is gericht op duurzame persoonlijkheidsverandering. Bij cliëntgerichte therapie is sprake van een proces van groei en ontwikkeling. Hierdoor worden niet alleen klachten op een effectieve manier verholpen, maar wordt ook (en vooral) je gevoel van welzijn verhoogd, bijvoorbeeld doordat je gevoel van autonomie toeneemt, aangezien je je vrijer voelt om te zijn wie je bent en te uiten wat jij vindt.
De gewenste klachtenvermindering is een gevolg van deze bredere persoonsgerichte benadering, niet het doel op zich.
Ontstaan en geschiedenis van Cliëntgerichte therapie
Clientgerichte therapie is oorspronkelijk ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Carl Rogers (1902-1987), in de vroege jaren ’40 van de vorige eeuw. In Nederland heette deze vorm van therapie aanvankelijk Rogeriaanse psychotherapie. Rogers, die een aanhanger was van de ideeën van onder meer Abraham Maslow, geloofde dat personen een natuurlijke behoefte hebben aan het volledig realiseren van hun potentieel. Hij ging er van uit dat mensen van zichzelf “goed” zijn, maar dat het verwezenlijken van hun capaciteiten vaak spaak loopt door het ontbreken van de juiste omstandigheden. De therapie die hij ontwikkelde beoogt de benodigde omstandigheden te creëren die het groeiproces (weer) op gang brengen, namelijk je geaccepteerd en gewaardeerd voelen door de therapeut en de veiligheid te ervaren om openlijk gedachten en gevoelens samen met de therapeut te onderzoeken. Deze omstandigheden worden zoveel mogelijk gecreëerd met behulp van de eerder beschreven drie basiskenmerken van cliëntgerichte therapie.
Cliënt gericht
Rogers sprak van “client centered therapy” om te benadrukken dat deze therapievorm wezenlijk verschilt van andere therapeutische stromingen, zoals Psychoanalyse en Gedragstherapie. Bij cliëntgerichte therapie is het uitgangspunt dat mensen zelf kunnen kiezen wat zij willen doen, denken en laten. Om verschillende redenen kan dit gezonde proces stagneren en kan je gaan twijfelen aan je eigen keuzes en beoordelingsvermogen. De therapie is erop gericht (weer) open te gaan staan voor je eigen gedachten, gevoelens en motieven, dus deze te onderkennen, ervaren, serieus te nemen en te onderzoeken. Niet de therapeut leert je wat je moet doen, maar jijzelf ontdekt wat je voelt en denkt en dat je zelf kan bepalen wat je daarmee wilt. Vandaar de term “cliëntgericht”. De therapeut is niet een leermeester of dokter, maar een begeleider van jouw ontwikkelingsproces.
Wanneer is cliëntgerichte therapie geïndiceerd?
Cliëntgerichte psychotherapie biedt effectieve behandeling voor volwassenen, ouderen, kinderen en jongeren. De behandelingen worden in verschillende settingen aangeboden: individueel, relationeel, gezin, speltherapie (bij kinderen) of in een groep.
Probleemgebieden zijn onder meer:
– hechtingsproblematiek en ontwikkelingsproblematiek
– persoonlijkheidsproblematiek
– posttraumatische stress klachten
– gezins- en relatieproblemen
– stemmingsklachten, zoals depressiviteit en dysthyme stoornis
– angstklachten, bijvoorbeeld sociale angst en gegeneraliseerde angst
– identiteitsproblematiek
– levensfaseproblematiek
– overspannenheid, burnout, aanpassingsstoornis
De problematiek kan hierbij betrekkelijk eenvoudig zijn (voor zover menselijke problematiek eenvoudig genoemd kan worden) tot buitengewoon complex (ernstig getraumatiseerde levens en/of persoonlijkheidsstoornissen).
Effectiviteit
Uit meta-analyses blijkt dat cliëntgerichte psychotherapie wat betreft de afname van klachten even effectief is als andere therapieoriëntaties. In de cliëntgerichte therapie is er van meet af aan een traditie geweest van wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit. De cliëntgerichte opvattingen over het belang van de therapeutische relatie en de manier waarop deze wordt vormgegeven, worden door dit wetenschappelijk onderzoek ondersteund. Ook blijkt het van belang dat de cliënt niet alleen cognitief met problemen bezig is, maar ook gevoelsmatig. De nadruk die binnen cliëntgerichte psychotherapie gelegd wordt op het ervaren en voelen wordt dus wetenschappelijk ondersteund.
Er is geen verschil in effectiviteit gevonden tussen de effectiviteit van de verschillende therapeutische oriëntaties, maar wel tussen individuele psychotherapeuten. Hierbij geldt dat de therapeuten die betrokken, empathisch, authentiek en respectvol met hun cliënten omgaan, de beste resultaten behalen.
Samenvattend kan dus gesteld worden dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat nadruk op een goede therapeutische relatie en aandacht voor zowel het denken als het voelen de effectiviteit van een therapie vergroten. Naast cliëntfactoren leveren de therapeutfactoren de belangrijkste bijdragen voor een effectieve behandeling. Verder legt Cliëntgerichte psychotherapie de nadruk op authenticiteit, empathie en respect. Het is wetenschappelijk aangetoond dat psychotherapeuten die deze kwaliteiten hebben ontwikkeld het meest effectief zijn.