Negatief zelfbeeld

Psycholoog Utrecht Oost

Wat is een negatief zelfbeeld?

Een negatief zelfbeeld (vroeger werd dit ook wel minderwaardigheidscomplex genoemd) wil zeggen dat iemand zichzelf negatief beoordeelt. Dit kan een specifieke eigenschap zijn die betrekking heeft op innerlijk of uiterlijk (bv “Ik ben saai” of “ik ben dik”), maar kan ook slaan op de persoon als geheel (“Ik ben waardeloos”). Een zelfbeeld kan realistisch zijn of niet. Iemand van 200 kilo die zichzelf dik vindt, iemand die zijn kind slaat en zichzelf een slechte vader vindt; deze zelfbeelden zijn weliswaar negatief, maar ook realistisch. Wanneer iemand hier geen last meer van wil hebben zou je deze persoon eerder aanraden om zijn gedrag te veranderen, dan om te werken aan zijn zelfbeeld. Anders is het, als iemand bijvoorbeeld veel vrienden heeft, prettig is in de omgang, een leuke baan heeft, maar zichzelf een loser voelt. Dan is er sprake van een ireëel negatief zelfbeeld. Een gevoel van minderwaardigheid heeft vaak invloed op hoe je je gedraagt. Sommigen trekken zich terug, anderen zullen eerder geneigd zijn tot overcompenseren en gaan hoog van de toren blazen. De voortdurende vergelijking met anderen, kan er toe leiden dat je de lat erg hoog legt voor jezelf. We zijn doorgaand vooral geneigd te letten op succesverhalen van anderen en worden hier ook dagelijks mee geconfronteerd in de media. Dit kan leiden tot faalangst. Je gaan zaken dan uit de weg uit angst om te falen. Deze spanning slokt veel van je aandacht op en kan je prestaties dan ook weer negatief beïnvloeden.

Ontstaan van een negatief zelfbeeld

Vaak ontstaat een negatief zelfbeeld als gevolg van een gebrek aan waardering, een kritische of onzekere ouder of pestervaringen in de voorgeschiedenis. Er is echter niet altijd een oorzaak aan te wijzen.

Behandeling van een negatief zelfbeeld bij Psycholoog Utrecht Oost

• Er kan gekeken worden naar onderliggende irreële overtuigingen en die kunnen worden aangepakt middels cognitieve gedragstherapie.
• Indien het negatieve zelfbeeld een gevolg is van belastende ervaringen in de voorgeschiedenis kan de behandelmethode EMDR uitkomst bieden.
• Acceptance and commitment therapy (ACT) is een behandelvorm die erop gericht is de aandacht te verleggen van je negatieve zelfbeeld naar je waarden, datgene dat je echt belangrijk vindt. Er komen in deze therapie ook mindfulness-oefeningen aan bod.